Gorzkie Żale są nabożeństwem wielkopostnym, którego treścią jest rozważanie męki Pańskiej. Swe powstanie zawdzięcza Księżom Misjonarzom św. Wincentego a Paulo, którzy pierwsi wprowadzili je w kościele Św. Krzyża w Warszawie gdzie pierwszy raz było wydane w 1707 roku staraniem ks. Wawrzyńca Stanisława Benika CM pod tytułem: Snopek Mirry z Ogrodu Gethsemańskiego albo żałosne Gorzkie Męki Syna Bożego […] rospamiętywanie. Nabożeństwo pierwotnie było przeznaczone było dla członków Bractwa Świętego Rocha, ale szybko zdobyło niezwykłą popularność wśród wiernych i zostało wprowadzone do innych kościołów w Warszawie, a następnie w całej Polsce.

Jacek Kowalski, "O Gorzkich Żalach słów kilka":

Gorzkie Żale to arcydzieło polskiej literatury, ale nie na literackiej genialności zasadza się ich fenomen. Są one przede wszystkim żywym nabożeństwem, czyli mistycznym rumakiem, na którym polska dusza przez trzy wieki ulatywała i wciąż ulatuje do nieba oraz które oddało nieocenione usługi tak naszej pobożności, jak i kulturze w ogóle (...). Ich autor - wedle wszelkiego prawdopodobieństwa był nim ksiądz Wawrzyniec Stanisław Benik ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo - nie podpisał się na karcie tytułowej i do dziś pozostaje w cieniu swojego dzieła. Czy należy myśleć o nim jedynie jako o redaktorze, czy raczej jako o twórcy? Prawdą jest, że część tekstów tylko zaadoptował i włączył do nabożeństwa, do większości jednak musiał przyłożyć pióro; a już sama Pobudka Gorzkich Żalów wystarczyłaby, aby trwale zapisały się w polskiej poezji. Kiedy usłyszymy ją w dobrym przekładzie na obcy język, czyli bez uprzedzenia i osłuchania, wskutek którego nam spowszedniała - ujmuje potęgą poetyckiej wizji, spadającej na słuchacza z nieba i grożącej spod ziemi, zarazem zaś wzrusza klarowną prostotą i serdecznością. Jest w tym niezaprzeczalna zasługa autora, czyli zapewne księdza Wawrzyńca, dzięki któremu wszystkie te poetyckie obrazy stały się własnością ogółu Polaków. Jednak z drugiej strony twórcą Gorzkich Żalów jest też zbiorowość. Za księdzem Wawrzyńcem stała wspólnota księży misjonarzy i członków bractwa św. Rocha przy kościele św. Krzyża w Warszawie, dla których nabożeństwo zostało zredagowane, stała też cała polska (by nie rzec sarmacka) literatura nabożna XVII stulecia i tradycyjna już polska pobożność, za nimi - pobożność europejska epoki potrydenckiej, za nią - wielka tradycja średniowieczna, wciąż przecież żywa i obecna, tak za pośrednictwem nieustannie śpiewanych hymnów i sekwencji, jak i otaczającej wiernych dawnej sztuki. One to - europejska i polska nabożność, literatura i sztuka - u progu wieku XVIII zaowocowały Gorzkimi Żalami, wykorzystując jako genialne medium wyczulony poetycki i liturgiczny zmysł księdza Wawrzyńca, którego należałoby tym samym obdarzyć mianem jednego z wielkich poetów naszej ojzcyzny-polszczyzny.