Dokładnie dwa lata póżniej, 1 grudnia 1653, Księża Misjonarze zostają uroczyście wprowadzeni do istniejącej od 1626, sam kościół (pierwszy, drewniany) jest jeszcze starszy, parafii Świętego Krzyża przy Krakowskim Przdmieściu  w Warszawie. Ówczesna parafia obejmowałą terytorialnie Dziekankę, Krakowskie Przedmieście, Nowy Świat, Solec, Grzybów i Leszno.  Przy kościele od 80 lat funkcjonuje szpital ufundowany przez Annę Wolfową. Na mocy specjalnego aktu wydanego przez  biskupa poznańskiego Kazimierza Floriana Czartoryskiego kościół oraz przywiązane do niego prawa i beneficja "na wieczne czasy" zostają oddane Zgromadzeniu Misji.

Odtąd Dom Świętokrzyski jest Domem Macierzystym Zgromadzenia w Polsce a z czasem Domem Prowincjalnym. Ks. Lambert aux Couteaux zostaje pierwszym Superiorem.  Pierwszym doświadczeniom Misjonarze zostają poddani w czasie szwedzkiego potopu. Drewniany kościół zostaje spalony. W jego miejsce pod koniec XVII wieku zostaje wybudowany kościół murowany taki jaki znamy dzisiaj, rozbudowywany przez wiele lat.

Przez nastepne ponad 200 lat dom, kościół i parafia  św. Krzyża są centrum życia wspólnoty Wincentyńskiej w Polsce.  Po przybyciu do Polski  w 1653, Siostry Miłosierdzia rónież osiedliły się na ternie parafii św. Krzyża przy ul. Tamka, gdzie przebywają nieprzerwanie do dziś.

Po upadku powstania styczniowego, włądze carskie dokonują kasaty Zgromadzenia Misji na terenie Imperium Rosyjskiego jako karę za poparcie powstańców.  27 listopada 1864 miejsce Misjonarzy w kośćiele i parafii przejmują duchowni dieczjalni. Kasata Zgromadzenia kończy historię prowincji warszawskiej.  Aby zachować ciągłość prawną, wkrótce zostaje utworzona nowa prowincja – z siedzibą w Krakowie. Odtąd centrum życia Misjonarskiego na ziemiach polskich przenosi się pod Wawel.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918, na życzenie kardynała Aleksandra Kakowskiego, Misjonarze wracają do parafii św. Krzyża.  Dom świętokrzyski jest najstarszym domem Zgromadzenia Misji  w świecie istniejącym nieprzerwanie w tym samym miejscu.  Parafia św. Krzyża jest najdłużej prowadzoną przez Misjonarzy parafią na świecie. Sam kościół, od 2002 podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej, na trwałę wpisał się nie tylko krajobraz Warszawy ale stał się symbol polskości i patriotyzmu oraz świadkiem wszystkich ważnych wydarzeń od szwedzkiego najazdu, przez Sejm Wielki i Konstytucję 3 Maja, powstanie kościiuszkowskie listopadowe i styczniowe, okupację hitlerowską i powstanie warszawskie, kiedy to został zamieniony w stertę gruzu.

Kościół św. Krzyża jest symbolem i żywym dowodem stałego i trwałego związku Zgromadzenia Misji, Rodziny Wincentyńskiej z Polską od czasu świętych Założycieli Wincentego a Paulo i  Ludwiki de Marillac.  Warto o tym pamiętać w przededniu obchodów 350 Rocznicy śmierci Założycieli, szczególnie wspominając  fakt, że pierwszy kraj do którego św. Wincenty wysłał Siostry Miłosierdzia poza Francją to Polska. Polska, obok  Irlandii (1648) i Madagaskaru (1648) to także jedyne kraje do kórych  Wincenty a Paulo osobiście wysłał pierwszych Księży Misji.  Polska jest jedynym z nich, gdzie Misjonarze pracują nieprzerwanie od chwili przybycia.

źródło: famvin.org